1169 - Netice Fetvalarından: "Hind'in kullandığı, altın ve gümüşten yapılmış ziynet eşyası için zekat lazım olur" (H.Ec. 1/16)
Açıklama: Altın ve gümüş, piyasada para olarak tedavül etse de ziynet olarak kullanılsa da zekata tabidir. Aslı zekata tabi olunca, vasfındaki değişiklik onu zekattan düşürmez.
1170 - Ali Efendi Fetvalarından: "Ticaret yapmak niyeti olmadan, alınan zorunlu ihtiyaçlarda kullanılan eşyanın üzerinden bir yıl geçmiş olsa da zekat vacip olmaz" (H.Ec. 1/16)
Açıklama: Kendi ihtiyacı için alınan bir malda ticaret kastı bulunmadığından zekat vermek gerekmez. Üzerinden bir yıl geçme şartı, ancak zekata tabi olan mallarda aranır. Diğer bir ifade ile, zekata tabi olan bir malın üzerinden bir yıl geçince zekat vacip olur. Fakat, ticaret maksadıyla alınmayan zorunlu ihtiyaçlardan bir malın üzerinden bir yıl geçse bile zekat lazım gelmez.
1171 - Behce Fetvalarından: "Ticaret niyeti (ile alınmış) olmayan kitaplar için zekat vacip olmaz" (H.Ec. 1/16)
Açıklama: Satıcısının elindeki kitaplar, ticaret malı olduğu için zekata tabidir. Fakat, ilim erbabının elindeki kitaplara gelince, bir yazarın aynı kitabından birden fazla yoksa, asli ihtiyaç olup zekata tabi değildir. Birden fazlası kar maksadı ile alınmış ise zekata tabidir. Ticaret maksadıyla alınmayan mükerrer kitaplara zekat düşmez.
1172 - Abdürrahim Fetvalarından: "Haram maldan zekat verilmez" (H.Ec. 1/16)
Açıklama: Kişi, İslami esaslara uygun ve helal olarak kazandığı bir malın zekatını verir. Haram mala gelince, onu sahibine geri vermekle mükelleftir. Dolayısıyla haram maldan zekat da verilmez.
1173 - Feyziye Fetvalarından: "Ticaret için satın alınan beygirin kıymeti nisaba ulaştığı zaman zekat vacip olur" (H.Ec. 1/18)
Açıklama: Hizmet için bulundurulan at ve kısrağa zekat düşmez. Fakat ticaret kastı ile alınmış bulunan atın, paraca değeri ticaret mallarının tabi olduğu nisaba ulaşırsa zekat vermek gerekir. Ticaret için alınmış koyun, sığır ve devenin sayısına bakılmayıp, kıymetinin ticaret nisabına ulaşıp ulaşmadığına bakılır. Mesela celep olarak ticaretle meşgul olan kimsenin aldığı üç adet ineğin, on beş tane koyunun parası, ticaret malının nisabına ulaşıyorsa zekatını vermek gerekir.
1174 - Abdürrahim Fetvalarından: "Öşrü verilmiş üzümden zekat lazım gelmez" (H.Ec. 1/17)
Açıklama: Bir mal, iki ayrı yönden vergilendirilemez. Öşre tabi olan bir maldan bir de zekat istenilemez. Fakat üzüm satılır ve elde edilen paranın üzerinden bir sene geçerse bu takdirde parasına zekat vermek lazımdır.
1175 - İbni Nüceym Fetvalarından: "Gümüş veya altından yapılmış kaplar, nisap miktarı (ağırlıkta) olur ve üzerinden bir yıl geçerse zekat farz olur (H.Ec. c. 1/18)
1176 - Abdürrahim Fetvalarından: "Öşrü verilen buğdayın, kendisine yetecek miktardan fazlasını ticaret kastı ile muhafaza etse, buğday nisap miktarı olup, üzerinden bir sene geçerse zekat lazım gelir" (H.Ec. c. 1/17)
Açıklama: Bir önceki fetva ile bunun arasında bir çelişki yoktur. "İhtiyaç fazlası" bulunan ve "Ticaret için ayrılmış" olan bir buğdayın üzerinden bir tam yıl geçecek olur ve nisap miktarını korursa zekat vermek gerekir.
1177 - Abdürrahim Fetvalarından: "Altından, yirmi miskalde yarım miskal zekat verilir" (H.Ec. 1/15)
Açıklama: İslam dini zekat mükellefiyetinde zenginliği bir ölçüye bağlamış ve buna nisap adını vermiştir. Bu ölçü, hayvanlarda sayı; altın ve gümüşte, tartıya tabi bir ağırlıktır. Miskal, Efendimiz'in (sav) saadet asrında kullanılmış ve İslami muamelelerde değişmez bir ölçü kabul edilmiş nisaplardan biri olup, 4.8 gram tutmaktadır. Elinde 20 miskal altını bulunan kimse, yarım miskal (2.4 gram) altını zekat olarak vermekle mükellef olur.
1178 - Soru: Bir zengin, vadeli alacağına dair bir senedi, zekat olarak bir fakire verebilir mi?
Cevap: Senet, her ne kadar alacaklı olduğumuz bir parayı tevsik etmekte ise de, para olmadığından ve bazı ahvalde de borçlu, ödeme yoluna gitmediğinden dolayı senedi zekat olarak vermek caiz olmaz. Fakat "Al bu senedi tahsil et. Aldığın zaman zekat olarak kabul et" derse o zaman caiz olabilir. O kimse, parayı tahsil ettiğinde bu niyyetle kendisine verilen senedin paraya çevrilmesi ile zekat vücubu yerine gelmiş olur.
1179 - Feyziye Fetvalarından: "Halkın elbisesini boyamak için satın alınmış olup, nisap miktarına ulaşan boyalardan zekat lazım olur" (H. Ec. c. 1/18).
Açıklama: Boyacının elindeki boyanın, ticaret kasdi ile alınmış olması ve miktarının da nisabı bulması itibarıyla zekata tabi olur.
1180 - Netice Fetvalarından: "Hayvanlardan nisap sayısından fazla olan küsurat için zekat lazım olmaz" (H. Ec. c. 1/18)
Açıklama: Zekatı verilen hayvanın koyun olduğu faraziyesiyle hareket ederek mes'eleye açıklık kazandırmak isteriz. Şöyle ki: Koyunun nisabında birinci basamak olan 40 sayısını aşan koyunlar, 121'i bulmadıkça zekata tabi değildir. 121 olunca iki koyun; 201 koyundan itibaren üç koyun, 400 koyuna dört koyun verilecek ve bundan sonra her yüzde bir koyun ilave edilecektir. Aradaki küsurat bağışlanmıştır.
Bu ölçü, keçi için de aynen geçerlidir. Sığır ve deve için gerek nisap, gerekse bu nisabı dolduran hayvanların zekatı olarak verilecek hayvanın yaş ve miktarları fıkıh kitaplarımızda açıklıkla ifade edilmiş bulunmaktadır. Geniş bilgi için güvenilir kaynaklara baş vurulması şayan-ı tavsiyedir.
1181 - Behce Fetvalarından: "Zeyd'in ticaret yapmak için (alınmış) olmayan mücevheratından başka parası olsa ve bu kadar da borcu bulunsa o para için zekat lazım olmaz" (H. Ec. c. 1/16).
Açıklama: Mevcut para, nisab miktarına ulaşsa ve fakat o kadar da borcu olsa zekat farz olmaz. Zira borcunun olması, paranın yok farz edilmesinin sebebidir. Mücevherat, ticaret için alınmış olmadıkça, zekata tabi olmaz.